- اکزمای شوره ای «درماتیت سبورئیک»
درماتیت سبورئیک یک بیماری پوستی شایع است. این بیماری پوستی به صورت بثورات قرمر پوسته دار همراه با خارش، در نواحی مختلف بدن بروز می کند. پوست سر، دو طرف بینی، ابروها، پلک ها، پشت گوش ها و میانه قفسه سینه شایع ترین نقاط هستند. سایر نواحی نظیر ناف، چین های زیربغل، پستان ها، کشاله ران و نشیمنگاه هم ممکن است مبتلا شوند. در این نواحی بیشترین تراکم غدد چربی پوست وجود دارد.
آیا شوره، چربی زیاد و اکزمای شوره ای یکی هستند؟
شوره در اثر پوتسه زایی از پوست سر بدون وجود التهاب و قرمزی پدید می آید. چرب بودن پوست بخصوص پوست سر و صورت، بدون وجود هر گونه قرمزی یا پوسته ریزی را سبوره می گویند. بیماران مبتلا به سبوره، ممکن است بعداً به درماتیت سبورئیک هم مبتلا شوند. در درماتیت سبورئیک (اکزمای شوره ای)، قرمزی و پوسته ریزی هر دو وجود دارد.
چه کسانی به اکزمای شوره ای مبتلا می شوند؟
این بیماری در سه گروه سنی بسیار شایع است: شیرخوارگی، میانسالی و پیری. در شیرخوارگی این بیماری معمولاً نیازی به درمان ندارد زیرا تا سن 12-8 ماهگی خودبخود خوب می شود. این حالت ممکن است بواسطه برطرف شدن تدریجی هورمون هایی باشد که قبل از تولد، از مادر به طفل منتقل شده اند. در بعضی از شیرخواران اکزمای شوره ای ممکن است فقط در ناحیه بستن پوشک بروز نماید که در این صورت با سایر التهابات پوستی این ناحیه (مثل عرق سوز، قارچ و...) اشتباه می شود.
هنگامی که اکزمای شوره ای در سنین بالاتر بروز می نماید، معمولاً به کرات خوب شده و مجدداً عود می نماید. اکزمای شوره ای در افرادی که پوست یا موی چرب دارند هم شایع است. اما برخی بیماران بویژه خانم های مبتلا به این بیماری، از خشکی پوست شاکی هستند. نوعی قارچ مخمر موجود در سطح پوست ممکن است در ایجاد بیماری نقش داشته باشد. البته این قارچ مسری نیست. استرس های عصبی هم گاهی در تشدید بیماری مؤثر هستند اما عامل ایجاد کننده اکزمای شوره ای نمی باشند.
آیا این بیماری می تواند با بیماری های دیگری همراهی داشته باشد؟
اکزمای شوره ای ممکن است در افراد مبتلا به سایر امراض هم بروز کند. موارد زیادی از این بیماری در بالغین مبتلا به بیماری های سیستم عصبی از قبیل پارکینسون دیده می شود. بیمارانی که یک بیماری پراسترس نظیر حمله قلبی را پشت سر می گذارند نیز ممکن است به این عارضه دچار شوند. افراد ساکن در اقامتگاه های سالمندان وآنانی که دچار نقایص سیستم ایمنی هستند نیز نسبت به این بیماری مستقل ترند. به نظر نمی رسد که بیماران مبتلا به اگزمای شوره ای شانس بیشتری برای ابتلا به سایر بیماری های پوستی داشته باشند. این بیماری هر چقدر هم طول بکشد به سرطان پوست تبدیل نمی شود.
آیا اگزمای شوره ای قابل پشیگیری و درمان است؟
هیچ راهی برای پیشگیری و درمان واقعی اکزمای شوره ای وجود ندارد ولی باید دانست که این بیماری با درمان قابل کنترل است. ممکن است بیماری خودبخود هم بهتر شود، اگرچه احتمال عود آن همیشه وجود دارد.
آیا تست های آزمایشگاهی در تشخیص این بیماری مفید هستید؟
در بیشتر بیماران هیچ نیازی به انجام آزمایش های خون، ادرار یا حساسیت نیست. در موارد نادری که این بیماری مزمن شده و به درمان جواب نمی دهد، نمونه برداری از پوست (بیوپسی) یا سایر تست های آزمایشگاهی برای رد کردن احتمال سایر بیماری ها ممکن است ضرورت پیدا کند.
چگونه می توان اکزمای شوره ای را کنترل کرد؟
این بیماری پوستی، قابل کنترل است ولی ممکن است مجدداً عود کند. در شیرخواران، شستشو با شامپوهای ملایم مفید است. در صورت لزوم می توان یک کرم یا لوسیون ضعیف محتوی کورتن به نواحی مبتلای پوست مالید. بیماران بزرگسال ممکن است نیاز به استفاده از شامپوهای طبی و ترکیبات کورتن قوی تر داشته باشند.
از آنجا که نوعی قارچ مخمر سطح پوست می تواند در ایجاد این بیماری دخالت داشته باشد، گاهی مصرف داروهای ضدقارچ (به صورت خوراکی، موضعی یا شامپو) به کنترل بیماری پس از بهبودی کمک می کند. باید توجه داشت که احتمال عود و بروز مجدد تا زمان طی شدن دوره بیماری و بهبودی قطعی، همیشه وجود دارد. در صورت عود می توان یک دوره مجدد درمان را انجام داد. اما این امر باید حتماً تحت نظر پزشک متخصص پوست صورت گیرد زیرا زیاده روی در مصرف برخی داروها می تواند موجب بروز عوارض جانبی گردد.