بهداشت و سلامت لب ها
پوست لب ها خصوصيات ويژه اي دارد. لب ها با يك غشاء مخاطي پوشيده شده اند كه نسبت به پوست طبيعي، غدد متفاوت و كمتري دارد. همچنين در لب ها برخلاف پوست، خارجي ترين لايه (يعني لايه شاخي) بسيار نازك است و حتي ممكن است در برخي افراد اصلاً وجود نداشته باشد. در نتيجه، رطوبت به سرعت از سطح لب ها تبخير شده و سبب مي شود تا آن ها به سهولت دچار خشكي شوند. اين خشكي اغلب منجر به پوسته پوسته شدن و ايجاد ترك در لب ها شده و سبب افزايش احتمال التهاب، عفونت و سوزش مي شود. تماس با آفتاب، باد و سرما به طور قابل ملاحظه اي سرعت از دست دادن رطوبت را افزايش مي دهد. ليكن لب ها در محيط هاي بسته نيز كاملاً در امان نيستند و ممكن است در مكان هايي كه تهويه مركزي دارند و در آن ها ميزان رطوبت نسبي پايين است هم دچار خشكي شوند. خشكي لب ها همچنين در هنگام سرماخوردگي افزايش مي يابد. در چنين مواردي به علت احتقان بيني، تنفس بيشتر از راه دهان صورت مي گيرد كه سبب خشك شدن لب ها مي شود. مصرف برخي از غذاها، تركيبات آرايشي و كشيدن سيگار از جمله عواملي هستند كه منجر به تحريك لب ها مي شوند.
بيماري هاي شايع لب ها
علاوه بر خشكي و ترك لب ها، بيماري هاي ديگري نيز وجود دارند كه مي توانند سبب آسيب ديدن لب ها شده و منجر به حالات مزمني شوند كه نياز به مراقبت هاي ويژه دارند.
تبخال: تبخال يك عفونت ويروسي ناشي از ويروس هرپس سيمپلكس است كه سبب ظهور گروهي از تاول هاي ريز و سوزش دار يا حتي دردناك و عود كننده در لب ها مي شود. اين ويروس درصد زيادي از جمعيت بالغين را گرفتار كرده است و از نقطه نظر شيوع بعد از سرماخوردگي در مقام دوم است. زماني كه فردي به اين ويروس آلوده شد، معمولاً آن را به حالت پنهان يا نهفته در تمام طول عمر خود نگه مي دارد. بعد از آنكه تبخال براي اولين بار ظاهر شد، تمايل زيادي دارد كه در همان نقطه عود كند. مبتلايان به تبخال معمولاً يك حالت گرما، غلغلك، سوزش و يا خارش را حدود 24 ساعت پيش از ظهور تاول ها احساس مي كنند تاول هاي پر از مايع عموماً در چند روز اول ظاهر مي شوند و بهبودي كامل معمولاً 10-4 روز طول مي كشد. تبخال مسري است و بنابراين بايد مراقب بود كه از تماس با اين نواحي اجتناب شود. تماس با نواحي آلوده ممكن است سبب پيدايش عفونت در ساير نواحي شود و همچنين ويروس مي تواند به سايرين انتقال پيدا كند. اين تاول ها به نام تبخال معروف هستند. زيرا معمولاً هنگامي كه فرد دچار تب يا سرماخوردگي است ظاهر مي شوند. ليكن ويروس هرپس مي تواند به دنبال صدمه ناشي از آفتاب سوختگي، استرس امتحانات، نارحتي هاي روحي، شروع قاعدگي، ناراحتي هاي گوارشي و يا حتي بدون هيچ علت واضحي مجدداً فعال شده و باعث عود تبخال گردد.
حساسيت ناشي از تركيبات آرايشي و بهداشتي: حساسيت ناشي از محصولات آرايشي و بهداشتي يك واكنش غيرقابل پيش بيني به صورت قرمزي و خارش لب ها است كه متعاقب مصرف اين محصولات ايجاد مي شود. اين حالت ممكن است به صورت تحريك باشد. اما همچنين احتمال دارد كه نشان دهنده يك آلرژي حقيقي باشد كه منجر به خارش، سوزش و حتي تورم لب ها مي شود. آلرژي آرايشي زماني اتفاق مي افتد كه فردي نسبت به يكي از اجزاء فرآورده هاي بهداشتي نظير رنگ روژ لب يا تركيبات معطر آن ها حساس شده باشد. اين واكنش حتي ممكن است ناگهان نسبت به محصولي ايجاد شود كه سال ها مورد استفاده قرار گرفته است. متأسفانه زماني كه يك واكنش آلرژيك اتفاق بيفتد، معمولاً مجدداً تكرار خواهد شد.
حساسيت به نور: حساسيت به نور ممكن است منشاء دروني داشته و يا به دنبال مصرف موضعي يك ماده بر روي پوست بروز نمايد. اين حالت ممكن است به دتنبال تماس قبلي با تركيبات حساس كننده به نور نيز ايجاد شود. حساسيت به نور در لب ها زماني اتفاق مي افتد كه يك ماده ماليده شده به لب ها پس از تماس با نور خورشيد ايجاد واكنش كند. علائم مشابه يك آفتاب سوختگي شديد و ناگهاني شامل: قرمزي، درد، سوزش و يا تورم است. اين حالت ممكن است حتي با يك تماس مختصر با آفتاب بعد از مصرف يك روژ لب و يا ساير تركيبات آرايشي هم ظاهر شود.
التهاب لب ها: التهاب لب ها يا «كيليت» به التهاب دائمي يك يا هر دو لب اطلاق مي شود كه به صورت پوسته پوسته شدن، ترك خوردن و تورم آن هاست. اين حالت مي تواند در محل تلاقي مخاط لب با پوست طبيعي صورت ايجاد شود. انواع مختلفي از التهاب لب وجود دارد كه يكي از آن ها التهاب آفتابي لب است. در اين بيماري لب ها به واسطه تماس با نور خورشيد صدمه مي بينند. التهاب لب ممكن است به دليل كمبود ويتامين نيز باشد. يك نوع شايع ديگر اين حالت، التهاب گوشه لب هاست كه يك نوع عفونت قارچي محسوب مي شود و ممكن است به دنبال استفاده از دندان هاي مصنوعي نامناسب ايجاد شود.
آسيب آفتابي: به دليل آنكه لايه خارجي لب ها بسيار نازك است و حتي در برخي موارد اصلاً وجود ندارد، لب ها در حالت طبيعي، حفاظت كافي در برابر آفتاب ندارند. لب ها (در سفيد پوستان) تقريباً فاقد ملانين هستند. اين ماده رنگدانه طبيعي پوست بوده و به انعكاس اشعه آسيب رسان خورشيدي كمك مي كند. به همين دليل لب ها به ندرت برنزه مي شوند، اما به سهولت مي سوزند. ليسيدن لب ها مضر است، زيرا قطرات بزاق به عنوان يك ذره بين عمل كرده و شدت نور خورشيد را افزايش مي دهند. لب ها به دليل قرار داشتن در صورت، به ندرت پوشانيده مي شوند و به همين دليل به طور دائم در معرض صدمات آفتابي قرار دارند. زماني كه لب ها دچار آفتاب سدختگي شوند، آسيب هاي پايدار ممكن است ايجاد شوند. به عنوان مثال كلاژن تغيير پيدا مي كند. كلاژن پروتئيني است كه عامل ضخامت لب ها و ايجاد حالت ارتجاعي در آن ها بوده و از پيدايش چين و چروك جلوگيري مي كند. هنگامي كه لب ها به مدت طولاني بدون محافظ در برابر آفتاب قرار گيرند، كلاژن تغيير پيدا مي كند و سبب چروك خوردگي در لب ها و ايجاد خطوط ظريف در اطراف دهان مي شود. آسيب آفتابي حتي در غياب علائم فيزيكي اثرات آفتاب هم مي تواند ايجاد شود و مشاهده شدن آفتاب سوختگي سطحي دليل آن نيست كه لايه هاي عمقي دچار صدمه نشده اند چين و چروك و پيري زودرس تنها صدماتي نيستند كه به واسطه آفتاب ايجاد مي شوند. حدود 90 درصد موارد جديد سرطان هاي پوست به واسطه تماس با اشعه هاي آسيب رسان خورشيدي ايجاد مي شوند. لب هاي افراد جوان مخصوصاً كودكان و نوجوانان بسيار آسيب پذير است. مطالعات نشان داده اند كه تماس زياد با اشعه ماوراء بنفش در 18 سال اول زندگي مي تواند صدماتي را ايجاد كند كه منجر به سرطان پوست در دوران بزرگسالي شود. همچنين تماس با نور خورشيد يكي از شايع ترين محرك هاي پيدايش تبخال است. به همين دليل در مبتلايان به تبخال، حفاظت لب ها مي تواند احتمال پيدايش ضايعات را كاهش دهد. لب ها نياز به حفاظت در برابر آفتاب در تمام طول سال دارند. اشعه ماوراء بنفش چه در تابستان و چه در زمستان هميشه وجود دارد. اگرچه ميزان اشعه سوزاننده ماوراء بنفش B تا حدودي در ماه هاي سرد سال كاهش مي يابد، اما ميزان اشعه زيان آور ماوراء بنفش A در تمام طول سال نسبتاً ثابت است. لب ها حتي ممكن است در روزهاي ابري نيز صدمه ببينند، زيرا ابرها از عبور اشعه ماوراء بنفش ممانعت به عمل نمي آورند. نور خورشيد توسط شن و آب منعكس شده و سبب افزايش خاصيت سوزانندگي آن مي شود. اين حالت در مورد برف نيز صدق مي كند. در حقيقت، برف نزديك به 80 درصد نور خورشيد را منعكس مي كند در حاليكه ميزان انعكاس توسط شن كمتر از 20 درصد است. همچنين تماس با نور خورشيد در ارتفاعات بالا (نظير زمان اسكي كردن) خطرات آن را افزايش مي دهد، زيرا در ارتفاعات ضخامت اتمسفر كمتر است و به همين دليل مقدار كمتري از اشعه هاي خورشيدي را جذب مي كند.
چند توصيه براي حفظ سلامتي لب ها
به طور روزانه از يك محصول محافظ لب به منظور مرطوب كردن و حفظ حالت طبيعي آن ها استفاده كنيد. يك مرطوب كننده لب كه حاوي مرطوب كننده هاي طبيعي نظير كره كاكائو و Aloe Vera باشد يك تركيب موثر است و سبب حفظ رطوبت مي شود. مراقبت روزانه لب ها به حفظ يك احساس طبيعي در لب ها و ظاهر نرم و صاف آن ها كمك مي كند.
زماني كه در معرض هواي خشك قرار مي گيريد، از تركيبي استفاده كنيد كه ضمن نگهداري رطوبت طبيعي از تأثير خشكي محيط نيز جلوگيري كند. در اين موارد استفاده از تركيباتي توصيه مي شود كه حاوي چندين ماده محافظت كننده بوده و بتوانند از لب ها به خوبي محافظت كنند.
در طول سال هر زمان كه در معرض نور خورشيد قرار مي گيريد از يك محصول ضدآفتاب با عيار حفاظتي مناسب استفاده كنيد. عيار حفاظتي نشان دهنده آن است كه براي چه مدت زماني، فرد مي تواند پيش از پيدايش آفتاب سوختگي، در آفتاب باقي بماند. افراد با پوست روشن حتي براي تماس هاي كوتاه مدت با آفتاب بايستي از تركيباتي با عيار حفاظتي 30 استفاده كنند. همچنين بهتر است از ضدآفتاب هايي استفاده شود كه هم اشعه ماوراء بنفش A و هم اشعه ماوراء بنفش B را پوشش مي دهند و به مدت 80 دقيقه يا بيشتر در برابر آب پايدار مي مانند. افرادي كه پوست هاي حساس دارند، بهتر است از تركيبات حاوي PABA كه مي توانند سبب بروز واكنش هاي آلرژيك شوند، اجتناب كنند.
پيش از مصرف روژ لب از يك محصول محافظ لب استفاده كنيد. اينكار سبب مي شود كه رنگ به صورت يكنواخت پخش شده و ظاهر صاف تري ايجاد شود.
 
درماتوز ناشی از لیسیدن لبها
 
التهاب لب و پوسته ریزی آن بدلیل کندن پوست لب